Safra Kesesi

Safra kesesi, safrayı depolamakla görevli bir organdır. Karaciğer günde yaklaşık 1 litre safra üretmektedir. Safra bağırsaklara doğru giderken safra kesesi üzerinde birikim yapar ve safra kesesi kasılarak safrayı onikiparmak bağırsağına gönderir. Safra kesesinde oluşacak herhangi bir sorun bu işleyişe engel olmaktadır.

Safra kesesi hastalıkları, karaciğerde siroza ve safra kesesi kanserine neden olabilmektedir. Bu nedenle rutin kontrollerin yaptırılması önemlidir.

Safra Kesesi Nerededir?

Safra kesesi karaciğerin alt yüzeyinde yer alan, ona yapışık 50 ml hacmi olan armut biçimde bir organdır. Safra sıvısı, yeşil-sarı renklerindedir. Sindirim işlevinde önemli bir yeri bulunmaktadır. Safranın içerisinde kolesterol, safra tuzu ve atık ürünler yer almaktadır. Safra kesesi, yağları parçalamakla görevlidir. Karaciğerde üretilen safra, gerektiği zaman salgılanır ve depolandığı yer olan safra kesesinden ince parmağa gönderilir. İnce bağırsağın ilk bölümü olan onikiparmak bağırsağına giren safra, sindirilen yağı ve vitaminleri parçalayarak emilimini kolaylaştırır.

Safra Kesesi Ne İşe Yarar?

Safra kesesi, safra sıvısının depolanmasını ve konsantre edilmesini sağlamaktadır. Karaciğerin ürettiği safra, kanallar yoluyla safra kesesinde birikmektedir. Sindirim sistemi yoluyla bağırsağa dökülmektedir. Safra kesesinin işlevi;

• Kaslardan oluştuğu için kasılarak safrayı bağırsağa ulaştırır
• Safrayı depolar,
• Safra deposunu boşaltmak için bağırsak hormonlarına yanıt verir,
• Safrayı oluşturmak için katkıda bulunur.

Safra Kesesi Hastalık Belirtileri

Safra kesesi hastalıkları, genellikle safra kanalının tıkanması nedeniyle kaynaklanmaktadır. Safra kesesinde taş oluşumu, bu kanalın tıkanmasının en yaygın nedenidir. Safra kesesi taşı, ağrılı bir hastalıktır, Kolelitiazis olarak adlandırılmaktadır. Safra kesesi taşları üst karın bölgesinde ağrıya neden olmaktadır. Bir tıkanma nedeniyle oluşan iltihap durumuna da safra kesesi iltihabı yani kolesistit denmektedir. Bu durum yine üst karın bölgesinde uzun süreler ağrıya neden olmaktadır. Safra kesesinde oluşan taşlar, safra kesesi kanserine neden olabilen bir risk unsurudur. Safra kesesi hastalıkları genellikle; ağrı, kusma, ateş, ishal gibi belirtiler göstermektedir.

Safra Kesesinin Obeziteye Etkileri

Obezite hastalarında birçok yan hastalığın da görülmesi olağandır. Bu yan hastalıklar içinde safra kesesi hastalıkları da bulunabilmektedir. Özellikle obezite hastalarında metabolizmanın yavaşlaması, safra kesesinin çalışma hızının da yavaşlamasına neden olmaktadır. Safranın akışının yavaşlamasıyla birlikte safra kesesinde çamur oluşması ve ileri durumda safra kesesi taşı görülmesi de muhtemeldir. Aynı zamanda obeziteli bireylerde kolesterol yoğunluğu daha fazla, karaciğerdeki safra tuzu oranı da daha azdır. Bu da obez kişilerde safra taşının oluşma ihtimalini normal bireylere oranla artırmaktadır.

Safra Kesesi Hastalıkları Kimlerde Görülür?

Safra kesesi hastalıkları; özellikle obez ve kilolu bireylerde sıklıkla görülmektedir. Obezite birçok organla ilgili sorunları beraberinde getirmektedir. Safra sıvısı karaciğerde üretildiği için, karaciğerdeki herhangi bir sorun safra kesesi hastalıklarına neden olabilmektedir. Safra kesesi hastalıkları;

• Karaciğer sorunu olanlarda,
• Obez veya kilolu kişilerde,
• Diyabet hastalarında,
• 60 yaş üzeri kişilerde,
• Ailesinde bu hastalıklardan bulunanlarda,
• Östrojen ilaçları kullananlarda,
• Midesinin bir kısmı alınmış kişilerde (özellikle safra taşı) daha sık görülmektedir.

Safra Kesesi Kanseri

Safra kesesi kanseri, genellikle ilerleyen yaşlarda ortaya çıkan ve uzun zaman belirti vermediği için geç fark edilmektedir. Safra kesesi kanseri olan kişilerde safra kesesi taşı görülmektedir. Bu nedenle rutin kontroller aksatılmadığı sürece kanser riskinin de erken zamanda anlaşılması ve tedavinin başlaması faydalı olacaktır. Safra taşının kimlerde görüldüğü ve kimlerin risk altında olduğu bu noktada önemlidir. Safra taşının sık görüldüğü insanlara yapılan düzenli kontroller safra kesesi kanserinin önüne geçmeye yardımcı olabilmektedir.

Koledokolityaz (Safra Kanalı Taşları)

Safra kanalı taşı, ilk başlarda belirti vermeden ilerleyip sonradan karın ağrısına, mide bulantısına ve sarılığa neden olduğu bilinmektedir. MR, ultrason, fiziki muayene gibi yöntemlerle teşhis edilebilmektedir. Kısa süreli bir tedavisi mevcuttur. Ağızdan yapılan tedavi yöntemi ile olumlu sonuçlar alınmaktadır. Tedavi edilmeyen safra kanalı taşları, karaciğerde siroz oluşumuna neden olabilmektedir.

Safra Yolu Yaralanmaları ve Darlıkları

Safra yolunda oluşan yaralanmalar genellikle safra hastalıklarının tedavisi sırasında oluşmaktadır. Yaralanma sonucunda safra hastanın karın boşluğuna akabilmekte ve acil müdahale gerekebilmektedir. Hastada şiddetli karın ağrısı görülebilmektedir.

Safra yolu darlığı da safranın kolay bir şekilde bağırsağa doğru akmasını engelleyebilmektedir. Darlık sonucunda safra yolu iltihabı sıklıkla yaşanabilmektedir. Ultrason ve bilgisayarlı tomografi ile tanı konulmaktadır. Daralma, cerrahi yöntemle tedavi edilebilmektedir.

Akut Kolesistit (Safra Kesesi İltihabı)

Safra kesesi iltihabı, çoğunlukla safra kesesinde oluşan taşlar nedeniyle gerçekleşmektedir. Ani bir şekilde karın ağrısı görülmesi ile fark edilebilmektedir. Karın bölgesinde şişlik, üşüme, ishal, ciltte sararma gibi belirtiler görülebilmektedir. Tedavisi de hastaya göre değişmektedir. Kapalı yöntem veya ilaçlar ile tedavi edilebilmektedir.

Biliyer Diskinezi

Biliyer diskinezi, safra kesesinin normal işlevini yerine getiremediği durumlar için kullanılan bir terimdir. Safra kesesinin safrayı düzgün biçimde boşaltamaması, biliyer diskinezi demektir. Safra kesesi iltihabı bu durumun oluşmasına neden olabilmektedir. Hasta çok yağlı ve ağır yemekler yedikten sonra karnın üst kısmında ağrı hissediyorsa, hazımsızlık çekiyorsa bu hastalıktan şüphelenilebilir.

Primer Sklerozan Kolajit

Safra kanalındaki darlık veya yaralanma nedeniyle oluşan bir hastalıktır. Karaciğer kanseri riskini artıran bir durumdur. Hastalığın tam nedeni bilinmemektedir. Bu hastalığa sahip kişilerde çoğunlukla ülseratif kolit gibi bağırsak hastalıkları da görülmektedir. Karın ağrısı, yüksek ateş, sarılık gibi belirtiler görülebilir ancak genelde hiçbir belirti görülmemektedir.

Safra Kesesi Hastalığının Tanısı Ve Tedavisi

Safra kesesi hastalığının tanısında kullanılan en yaygın yöntem ultrasonografidir. MR, bilgisayarlı tomografi gibi tanı yöntemleri de bulunmaktadır. Safra kesesi hastalığının tedavisinde ilaç kullanımı kısa süreli etkili olmakla birlikte uzun vadede etkisiz olabilmektedir. İlaçla tedavi sonrasında safra kesesi taşı oluşumu tekrarlamaktadır. Safra kesesi taşı tedavisinde laparoskopik kolesistektomi, sıklıkla uygulanmaktadır. Kapalı yöntemle gerçekleştiği için hasta açısından da az ağrılı olmaktadır. Safra kesesinin tamamı alınır ve bu durum kişinin vücut işleyişi için ciddi bir sorun değildir. Safra kesesi alınarak kişinin tekrardan safra kesesi hastalığı yaşaması ihtimali ortadan kalkmaktadır.