Bağırsak Mikrobiyotası

Bağırsak mikrobiyotası, daha önce bağırsak florası olarak bilinen, bağırsaklarımızda bulunan mikrop topluluğunun adıdır. Mikrobiyomun en yoğun olduğu yer de bağırsaklardır. Mikrobiyom terimi bazen mikrobiyota yerine de kullanılabilir.

Bağırsak Mikrobiyotası Nedir?

Mikrobiyom, mikrobiyotayı oluşturan mikroorganizmaların genetik materyalidir. Mikrobiyom, insan vücudundaki hücrelerin gen sayısından 150-160 kat daha fazladır. Bu durum, mikroorganizmaların vücut dengesi için ne kadar önemli olduğunun bir göstergesidir. Her organ, kendine özgü bir mikrobiyota barındırsa da, en fazla mikrobiyota bağırsaklarda bulunur. Mikrobiyota, genel olarak vücut dengesini sağlarken bulunduğu organa ve konuma göre farklı işlevler üstlenir. Mikrobiyota, zararlı mikroorganizmaların çoğalmasını engelleyerek enfeksiyonlara karşı koruma sağlar.

Bağırsak Mikrobiyotası Nasıl Oluşur?

Yetişkin bir bireyin bağırsaklarında bulunan mikroorganizmaların yalnızca bakterilerinin sayısının 40 trilyonu aştığı düşünülmektedir. Bu sayıda bir mikroorganizma topluluğunun toplam ağırlığının yaklaşık 2 kilogram olduğu bilinmektedir. Sağlıklı bireylerin bağırsaklarında mikroorganizma çeşitleri ve türleri dengeli bir oranda bulunur. Ancak bu denge, beslenme ve çevresel faktörlere bağlı olarak zaman zaman değişiklik gösterebilir. Bağırsak mikrobiyotası, doğumla birlikte oluşmaya başlar. Bireyler yaşamının ilk 3 yılında bağırsak mikrobiyotası büyük oranda tamamlanır ve oluşan bu mikrobiyota, her bireyin kendine özgüdür ve benzersizdir. Yaşamın ilk 3 yılında neredeyse tamamlanan bağırsak mikrobiyotasının, yetişkinlik döneminde büyük ölçüde sabit kaldığı bilinir. Yaşlılık döneminde ise bir miktar değişiklik gösterir.

Bağırsak Mikrobiyotası Nasıl Düzeltilir?

Bağırsak florasını düzenlemek, günlük hayattaki birçok alışkanlığı değiştirmeyi gerektirir. Bu nedenle, bozulmuş bağırsak florasını iyileştirmek için şunlar yapılabilir:

• Aşırı stresten kaçınılmalı
• Düzenli uykuya özen gösterilmeli
• Stresi yönetmeye yardımcı olan yoga, meditasyon gibi etkinlikler yapılmalı
• Hareketsizlikten kaçınılmalı, egzersizler yapılmalı
• Beslenme şekli değiştirilerek, fermente gıdalar tüketilmeli
• Aşırı antibiyotik kullanımına dikkat edilmeli
• Günlük su tüketimi yeterli olmalı
• Bağırsak sağlığı için sigara bırakılmalı ya da azaltılmalı

Mikrobiyotanın düzelme ve dengeli bir hale gelmesi için gereken süre kişiden kişiye göre değişebilmektedir. Genellikle bağırsak sağlığına faydalı besinler sayesinde bağırsak florasının iyileşme süreci hızlanır.

Sağlıklı Mikrobiyota için Neler Yapmalıyız?

Bağırsak mikrobiyotası (florası), genel sağlığımız üzerinde önemli etkiler sağlayan çeşitli özelliklere sahiptir. Son yıllarda sayısı hızla artan araştırmalar, birçok sağlık sorununun temelinde, zarar görmüş bağırsak mikrobiyotası olabileceğini göstermiştir. Bu yüzden bağırsak mikrobiyotası dengesine gereken özeni göstermek önemlidir.

• Yeterli ve dengeli beslenmeye özen gösterin.
• Sebze ve meyve tüketimini artırın.
• Probiyotik gıdaları diyetinize ekleyin.
• Aşırı şekerli ve tuzlu yiyeceklerden kaçının.
• Sağlıklı karbonhidratları tercih edin.
• Gıda takviyeleri kullanmayı düşünün.

Bağırsak Mikrobiyotası ve Beslenme

Bağırsak mikrobiyotasının bozulması; bağışıklık sisteminin değişmesi, enerji dengesinin bozulması, bağırsak hormonlarının ve inflamasyon mekanizmalarının değişmesi nedeniyle diyet kaynaklı obeziteyi tetikler. Diyet lifinin azalması, paketli gıdaların tüketimi, şeker alımının artması, kızarmış gıdaların tüketimi ve işlenmiş et ürünlerinin tüketimi, kısacası sağlıksız beslenme, mikrobiyota çeşitliliğine zarar verir. Bu nedenle, sağlıklı beslenme ve probiyotik-prebiyotik alımı bağırsak sağlığımız için çok önemlidir.

Prebiyotikler, sindirim kanalında bulunan faydalı bakterileri besleyen ve onların büyümesini destekleyen besinlerdir. Soğan, pırasa ve kuşkonmaz prebiyotik içeren besinlere örnektir. Sindirime dirençli nişastaların bazı insanlarda belirli bakteri gruplarını zenginleştirdiği gözlemlenmiştir. Probiyotikler, yeterli miktarlarda alındığında sağlık faydası sağlayan canlı mikroorganizmalardır. Probiyotikler; yoğurt, kefir, ayran ve salamura gibi gıdalar, diyet takviyeleri ya da ilaçlar gibi çeşitli ürünlerde bulunabilir.